Đâu là cơ hội xuất khẩu ô tô Việt ra thị trường xe hơi thế giới?
Năm 2022, thị trường xe hơi nổi bật với sự kiện VinFast xuất khẩu ô tô điện VF8 đến Mỹ và TC Motor mở thêm nhà máy thứ 2 tại Ninh Bình. Điều này mở ra bước ngoặt đầy hy vọng cho ngành ô tô Việt trong năm 2023 và những năm về sau.
Quy luật chung từ trước đến nay, để thành công và có chỗ đứng nhanh hơn, mỗi hãng xe ô tô đều phải đặt mục tiêu xuất khẩu xe sang nước ngoài chứ không chỉ tập trung vào thị trường nội địa. Doanh nghiệp Việt như VinFast đã bắt kịp xu hướng này, những chiếc xe ô tô điện đầu tiên của hãng đã được đưa đến Mỹ - một trong những thị trường xe hơi sôi động nhất thế giới. Hãng cũng đã nhận được đến 65.000 đơn đặt hàng xe điện VF8 và VF9 trên toàn cầu. Tiếp theo, hãng sẽ tiến thêm một bước vào các thị trường như Canada và châu Âu trong năm 2023.
Trước VinFast, vào năm 2020, Công ty Trường Hải cũng từng xuất khẩu 1407 xe nguyên chiếc sang Thái Lan, trong đó có 80 xe Kia Grand Carnival, đạt được kim ngạch 50 triệu USD. Đây cũng là một niềm tự hào bởi trước nay, chỉ có Việt Nam nhập khẩu xe nguyên chiếc từ Thái Lan chứ chưa có ngược lại.
Hay trước đó nữa, vào tháng 12 năm 2019, Trường Hải đưa 120 chiếc Kia Cerato sang Myanmar. Và tháng 1 năm 2020, THACO xuất khẩu xe buýt thương hiệu Việt sang Philippines. THACO cũng đã xuất khẩu sang Mỹ 33 sơmi rơmooc để cung cấp cho đối tác PITTS Enterprises.
Ford Việt Nam sau khi nâng công suất lên 40000 xe/năm cũng đã xuất khẩu những mẫu xe Ecosport, Transit và Tourneo đầu tiên sang một số thị trường trong khu vực.
Nói về tiềm năng, TC Motor cũng có tham vọng xuất khẩu ô tô Việt đến gần là các nước ASEAN và khi có đủ điều kiện sẽ đi xa hơn nữa. TC Motor đã chuyển dần sang lắp ráp hầu hết các mẫu xe Hyundai đang bán tại Việt Nam. Nhà máy đầu tiên ở Ninh Bình diện tích 100 ha, công suất 70.000 xe/năm.
Nhà máy thứ 2 của doanh nghiệp vừa mới khởi động cũng ở Ninh Bình, dự kiến công suất lên đến 100.000 xe/năm. Dù chưa có kế hoạch cụ thể về việc xuất khẩu ra nước ngoài, nhưng Lãnh đạo của TC Motor cũng kỳ vọng công suất 170.000 xe/năm có thể góp phần vào dự án phát triển kinh tế, cũng như xây dựng nền công nghiệp ô tô Việt Nam vững mạnh hơn.
Trong năm 2022, thị trường ô tô Việt Nam đã tăng trưởng khá nhanh, liên tục đạt được những cột mốc mới, vượt ngưỡng tiêu thụ 500.000 xe/năm. Điều này đã khẳng định được Việt Nam không còn là vùng trũng của khu vực Đông Nam Á, cũng báo hiệu rằng giấc mơ vươn tầm biển lớn của các doanh nghiệp sản xuất ô tô Việt không phải là viển vông.
Vào năm 2022, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Thông tư 11/2022/TT-BKHCN về việc bãi bỏ các quy phạm pháp luật đã ra trước đó về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô. Điều này giúp đảm bảo được sự thống nhất của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, đáp ứng nhu cầu thực tiễn, phù hợp với tiêu chuẩn chung của khu vực và quốc tế.
Trước đây các văn bản quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô Việt Nam vẫn sử dụng cách tính tỷ lệ nội địa hóa theo cụm chi tiết được sản xuất trong nước. Trong khi các nước ASEAN sử dụng cách tính tổng giá trị của từng chi tiết cộng lại để hưởng ưu đãi thuế theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã ký kết ATIGA - Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN, EVFTA - Hiệp định Thương mại tự do EU-Việt Nam và CPTPP – Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương... không còn sự chênh lệch thuế xuất nhập khẩu xe nguyên chiếc hay bộ linh kiện, sẽ giúp quá trình sản xuất, lắp ráp, xuất nhập khẩu diễn ra trơn tru, dễ dàng hơn. Ưu đãi thuế quan 0% trong khu vực ASEAN sẽ tạo ra cơ hội rất tốt để ngành sản xuất ô tô vượt qua biên giới, tiến đến thị trường các nước.
Tuy nhiên, để đạt được kỳ vọng và sớm thực hiện ước mơ vươn tầm biển lớn, sánh vai với các thị trường xuất khẩu xe hàng đầu Đông Nam Á như Thái Lan hay Indonesia, các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô tại Việt Nam còn cần phải nỗ lực nhiều hơn, để tạo ra những mẫu xe giá thành cạnh tranh nhưng chất lượng phải tốt nhất và đủ ‘điểm chuẩn’ để được vận hành tại các thị trường mục tiêu khó tính.
Xem thêm: Ô tô điện bị tụt công suất khi pin giảm: Nhiều người dùng tỏ ra thất vọng