Ngay sau khi mua xe mới, người dùng đã phải lập tức đi đăng kiểm mới có thể sử dụng chiếc xe hợp pháp trên đường. Nhưng mà liệu điều này có còn chính xác khi giờ đây mỗi chiếc xe xuất xưởng đều được kiểm định chất lượng và thậm chí còn được kiểm định bởi các chuyên viên kỹ thuật một lần nữa trước khi được giao đến tay khách hàng?
Khác với trước đây, thị trường ô tô tại Việt Nam đang phát triển mạnh. Điều này có nghĩa là đa phần những mẫu xe sau khi xuất xưởng một thời gian ngắn sẽ được bán chứ không phải nằm chờ một khoảng thời gian khá dài như cách đây chục năm. Trước khi được xuất xưởng, xe đã được kiểm tra bởi nhà máy và cấp chứng nhận chất lượng xuất xưởng. Với một khoảng thời gian ngắn tầm vài tháng, nếu xe tìm được chủ nhân, nó lại được kiểm tra một lần nữa bởi các kỹ thuật viên tại đại lý (PDI - Pre-Delivery Inspection), vì thế, không lý do gì chiếc xe đó không đạt chuẩn để lưu hành trên đường phố công cộng.
Thực tế, tỉ lệ trượt đăng kiểm của xe mới xuất xưởng cũng ở mức rất thấp với con số ở mức chỉ 0,17 – 0,31%. Tức nghĩa có 1.000 xe mới đi kiểm định thì chỉ có 1 – 3 xe bị rớt đăng kiểm.
Nói đi cũng phải nói lại, không phải tất cả các xe mới đều được bán trong một khoảng thời gian ngắn. Đối với một số dòng xe kén khách, thời gian chờ để có người mua xe cũng rất lâu. Đặc biệt là những chiếc xe sang, siêu xe đắt tiền, một số chiếc phải chờ đến vài năm mới tìm được chủ nhân. Khi đó, việc đăng kiểm xe trước khi lưu hành lại cần thiết khi sau một khoảng thời gian dài như vậy, rõ ràng là chất lượng xe cũng có phần xuống cấp, không ít thì nhiều.
Chính vì thế, trong đợt thanh tra và điều chỉnh vấn đề đăng kiểm vừa qua, Cục Đăng kiểm đã đề xuất phương án miễn đăng kiểm lần đầu cho ô tô mới xuất xưởng. Rõ ràng Cục Đăng kiểm cũng đã xét đến vấn đề đăng kiểm lần đầu cho xe mới nhưng vẫn cân nhắc phương án khả thi nhất.
Trong đề xuất, xe mới được miễn đăng kiểm lần đầu là xe có thời gian đăng ký lần đầu trong vòng một năm tính từ thời điểm được xuất xưởng. Nếu thời điểm đăng ký lần đầu vượt quá thời điểm một năm, chiếc xe đó vẫn phải đi đăng kiểm như trước. Lý giải cho đề xuất này, Cục Đăng kiểm cho biết sau khi xe được xuất xưởng còn có thời gian lưu kho, vận chuyển và lưu trữ tại đại lý trước khi đến tay khách hàng.
Danh mục kiểm tra PDI xe mới.
Tuy vậy, nếu đề xuất được thông qua, chủ xe vẫn phải mang xe đến các cơ sở đăng kiểm để lập hồ sơ phương tiện. Đơn vị đăng kiểm lập hồ sơ, đồng thời kiểm tra nhận dạng và đối chiếu thông số kỹ thuật nhận dạng của xe với cơ sở dữ liệu sản xuất lắp ráp, nhập khẩu để thực hiện công tác quản lý. Điều này sẽ giúp hạn chế chủ xe vừa mua xe đã nhanh chóng thay đổi kết cấu xe và làm chiếc không đạt chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Mới hơn, Cục Đăng kiểm cũng cho biết đang lên kế hoạch cho phép các cơ sở bảo dưỡng chính hãng, ủy quyền đạt chuẩn 3S, 4S có thể đăng kiểm xe cơ giới. Cục cho biết việc cho phép các cơ sở bảo dưỡng thực hiện đang kiểm phương tiện sẽ tận dụng tốt hơn nguồn lực, cơ sở vật chất cũng như giúp người dân thuận tiện hơn trong quá trình kiểm định xe.
Nhưng rõ ràng ai cũng biết là động thái này thầm công nhận các cơ so bảo dưỡng ủy quyền đủ trách nhiệm và điều kiện để chứng minh phương tiện đó đạt chuẩn. Thực chất, cơ sở vật chất của các trung tâm đăng kiểm có khi lại không hiện đại bằng các cơ sở bảo dưỡng ủy quyền chính hãng. Các cơ sở bảo dưỡng này thường xuyên được nâng cấp vật tư để phù hợp với các dòng xe mới và tạo niềm tin với khách hàng.
Trái lại, các cơ sở bảo dưỡng lại không có chuyên viên kiểm định cao cấp được cấp chứng chỉ như các trung tâm đăng kiểm. Đồng thời các cơ sở bảo dưỡng lại không có tính trung lập, khách quan cần thiết để có thể kiểm định xe đúng nhất. Một vấn đề nữa là nếu được cấp phép làm kiểm định, các cơ sở này cũng chỉ có thể thực hiện với các dòng xe mà họ phân phối.
Tóm lại, việc đăng kiểm xe lần đầu đối với ô tô mới thực sự không cần thiết ở thời điểm này khi thường xe được thanh khoản khá nhanh sau khi xuất xưởng. Tuy vậy, một số dòng xe có tính thanh khoản thấp cần thời gian dài để tìm khách thì vẫn nên được đăng kiểm trước khi lưu hành để đảm bảo an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo đúng quy định.
Được sinh ra với niềm đam mê về xe luôn cháy bỏng khiến tôi luôn muốn tìm hiểu về những khía cạnh khác nhau của những cỗ máy bốn bánh. Từ kỹ thuật, thị trường đến những câu chuyện đằng sau màu sơn, thương hiệu, tất cả đều tạo cho tôi sự tò mò và muốn khám phá chúng.
